رسول سلیمی
روزنامه کیهان در حملهای تازه، با دستکاری اظهارات ظریف، در جریان سفر به کویت در سال ۱۳۹۲، موضع رسمی جمهوری اسلامی که از سال ۱۳۷۰ بر گفتوگو با امارات برای حل مسائل اختلافی تاکید میکرد را به دیپلماسی پادشاهان قاجار و رضاخان و محمدرضا پهلوی توصیف کرد.
پس از آنکه منتقدان دولت سیزدهم، انفعال دولت رئیسی در دفاع از تمامیت ارضی کشور و اتخاذ سیاست خارجی مبتنی بر عزت را به چالش کشیدند و از نحوه مواجهه دولت سیزدهم با حمایت چین و روسیه از منازعه امارات با ایران بر سر جزایر سهگانه، انتقاد کردند، روزنامه کیهان در ادامه حمایتهای خود از دولت سیزدهم، ۲۶ تیرماه در مطلبی با عنوان «وطندوستی به شما نمیآید!» نوشت: «ظریف در سفر به کویت (۱۱ آذرماه ۱۳۹۲) توجه کنید. ایشان در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که «ایران درباره مالکیت بر جزیره ابوموسی آماده مذاکره است»! آقای ظریف را به طرفداری از دیپلماسی پادشاهان قاجار و رضاخان و محمدرضا پهلوی متهم نمیکنیم ولی اظهارات ایشان در مصاحبه یاد شده چه بخواهند و بدانند و چه نخواهند و ندانند با اقدامات وطنفروشانه قاجارها و پهلویها قابل مقایسه است! کدام دیپلمات وطندوستی اعلام میکند که بر سر بخشی از اراضی تحت مالکیت وطن خود آماده مذاکره است؟!»
دستکاری در اظهار نظر محمدجواد ظریف و مقایسه آن با وادادگی حکومتهای پهلوی و قاجار، از آنجا معنادار بود که کیهان بدون توجه به اینکه سیاست گفتوگو با امارات بخشی از سیاست کلی نظام در دیپلماسی با کشورهای منطقه است، موضع سیاست خارجی کشور در چهل سال گذشته را با حکومتهای قبل از انقلاب، منطبق کرد.
به عنوان مثال در شهریور ۸۷، حسن قشقاوی سخنگوی وقت وزارت خارجه در دولت احمدینژاد، در خصوص ادعاهای واهی امارات درباره ابوموسی گفته بود: هر گونه سوءتفاهم در مورد ترتیبات اجرایی در جزیره ابوموسی در چارچوب گفتوگوی دو جانبه بدون دخالت طرفهای دیگر قابل رفع است.
در اسفند ۸۹ نیز رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت خارجه دولت دهم، گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای گفتوگوی دو جانبه و مستقیم درباره سوءتفاهم ایجاد شده در مورد جزیره ابوموسی در خصوص ترتیبات اجرایی یادداشت تفاهم ۱۹۷۱ اعلام کرده است.»
کیهان کجای نظرات ظریف را دستکاری کرد؟
چه آنکه اصل ماجرای سفر ظریف به کویت در سال ۱۳۹۲ نیز توسط روزنامه کیهان تحریف شده و نیاز به تبیین دارد.
ظریف در سال ۱۳۹۲، در سفر دورهای به منطقه خلیج فارس از کشورهای کویت، عمان و قطر دیدن کرد و رایزنیهایی با مقامات این کشورها صورت داد.
همان زمان نقل قول منتسب به او در رسانههای عربی درباره جزایر سهگانه مبنی بر اینکه «تهران آماده گفتوگو درباره یکی از این جزایر به نام «ابوموسی» است» به سرعت در رسانههای داخلی منعکس شد به گونهای که گویا تغییری در سیاست اصولی ایران در خصوص تمامیت ارضیاش ایجاد شده است.
آن زمان مرضیه افخم، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه در توضیحاتی در اینباره گفته بود: «برخی رسانهها ترجمه ناقص و غیردقیقی از مطالب وزیر امور خارجه داشتهاند. آقای ظریف در پاسخ به سؤالی در مورد سفر وزیر خارجه امارات و تاثیرات آن از جمله بر موضوع ابوموسی اینگونه پاسخ داده که سفر وزیر خارجه امارات به تهران آغاز خوبی برای تقویت روابط دوجانبه است طبیعی است اختلافاتی در دیدگاهها و استنباطهای همسایگان وجود داشته باشد در این سفر در مورد مسائل مورد اهتمام دو کشور گفتوگو شد و به گفتوگوهای خود برای رفع همه سوءتفاهماتی که در میان دو کشور وجود دارد از جمله مسئله ابوموسی ادامه میدهیم و ما با دوستان خود در امارات برای رفع این مشکل و سوءتفاهم گفتوگو میکنیم.»
اما آنچه در تحریف سخنان ظریف و دستکاری آن اهمیت دارد، این است که در تمام دولتهای بعد از انقلاب به ویژه دولت اصولگرای نهم و دهم، موضع اصولی ایران در برابر نظر کشورهای عربی بر سر جزایر سهگانه، گفتوگو برای رفع تخاصمات بوده که از سوی سخنگوی وزارت خارجه اعلام شده است و در تمامی این دورهها، هیچ وزیر خارجهای در دولتهای بعد از انقلاب، بر سر اصل تمامیت ارضی کشور پیشنهاد گفتوگو نداده است.
در همان مقطع زمانی، محمدجواد ظریف در این رابطه گفته بود: «بنده دقیقا موضع معمول کشور را گفتهام که ما آماده گفتوگو با امارات برای رفع سوءتفاهمات پیرامون ابوموسی هستیم.»
موضع و سیاست اصولی جمهوری اسلامی در برابر جزایر سهگانه چیست؟
زمانی جنجال امارات بر سر جزایر بالا گرفت که ایران در سال ۱۳۷۰ مانع ورود کشتی خاطر به ابوموسی شد و اماراتیها با این بهانه، جنجال رسانهای را دنبال کردند.
آن اقدام که با هدف تثبیت حاکمیت ایران بر جزایر انجام شد در نهایت به تضعیف حاکمیت کشور در صحنه بینالمللی انجامید. این در حالی بود که همان زمان، ایران و شش کشور حاشیه جنوبی خلیج فارس آماده صدور بیانیهای برای تامین امنیت خلیج فارس در دومین جلسه وزرای خارجه در حاشیه مجمع عمومی ملل متحد نیویورک بودند.
محمدجواد ظریف در همین ارتباط گفته بود؛ «جلسه اول نشست مشترک ایران و اعراب، بعد از حمله عراق به کویت در نمایندگی ایران تشکیل شده بود و سال بعد جلسه در سوئیت سعودالفیصل در هتل والدورف برگزار شد. برای جلسه دوم بنده و مرحوم مامون الکردی از عربستان بیانیهای برای شروع همکاری منطقهای آماده کرده بودیم که متاسفانه با مخالفت وزیر وقت امور خارجه امارات آقای راشد عبدالله النعیمی، کار متوقف شد. اتفاقات منفی همزمان در حوزههای دیگری هم افتاد که مانع شد ایران بتواند از فضای پس از حمله عراق به کویت برای بهبود شرایط بینالمللی استفاده کند.»
در همین راستا، شورای عالی امنیت ملی در آن زمان به پیشنهاد وزارت امور خارجه تصمیم گرفت موضع ایران در برابر جنجال امارات، تاکید بر «گفتوگو برای حل سوءتفاهمات» قرار گیرد که این موضع هر سال در مجمع عمومی ملل متحد در بیانیه حق جواب به سخنرانی مقامات اماراتی بیان میشد که «ایران آماده گفتوگوی دوجانبه پیرامون سوءتفاهمات ناشی از اجرای ۱۹۷۱ در مورد ابوموسی است.»
همین موضع در سیاست خارجی ایران که مورد تائید شورای عالی امنیت ملی نیز بوده، از سوی ظریف در کویت مطرح شد اما یک نشریه عربی با دستکاری همان مواضع رسمی، ایران را آماده گفتوگو بر سر تمامیت ارضی خود قلمداد کرد. پروپاگاندای رسانهای که همان زمان رسانههای منتقد ظریف را در دام تبلیغات فریب قرار داد و آنها به اشتباه از این اخبار دستکاریشده در روزنامه عربی، برای حمله به رقیب سیاسی خود در داخل بهرهبرداری کردند.
موضوعی که با پاسخ خانم افخم سخنگوی وزارت امور خارجه مواجه شد.
حالا و در شرایط انفعال دولت سیزدهم برای پاسخگویی به حمایت روسیه از امارات در جریان دفاع از اصالت حقوقی اختلاف امارات با ایران بر سر جزایر ایرانی، به نظر میرسد روزنامه کیهان و مجموعه رسانههای حامی دولت سیزدهم به دنبال ایجاد فضای رسانهای دروغین علیه ظریف برای جبران انفعال در برابر روسیه هستند.