علی باقری، دبیر سابق جبهه اصلاحات در مورد رأی اعتراضی در بیانیهٔ حسن روحانی میگوید: ابعاد رأی اعتراضی هنوز روشن نیست. رأی اعتراضی مثبت و فعال نسبت به انتخاباتی است که شرایط عادی و با کاندیدا فراهم نیست. تعریف رأی اعتراضی این است. شکلگیری و امکان طراحی رأی اعتراضی در انتخابات سراسری و محلی دو حالت متفاوت است.
طراحی رأی اعتراضی در انتخابات سراسری نه فقط در ایران بلکه در جهان سادهتر است زیرا آرا در کل کشور تجمیع میشود. اگر یکی از مصادیق معروف رأی اعتراضی رأی سفید باشد در کل کشور تجمیع میشود، درصد آن معنادارتر است. حال آنکه در انتخابات محلی و خبرگان تاثیرگذاری آن پایینتر میآید و طراحی رأی اعتراضی هم مشکل میشود. رأی اعتراضی در بعضی حوزهها ممکن است صرفا باعث بالا رفتن مشارکت شود و هیچ معنا و پیامی را انتقال ندهد.
طراحی رأی اعتراضی در انتخابات محلی کار پیچیدهای است و نیاز به وقت گذاشتن و خلاقیت دارد. همانطور که خود آقای روحانی هم به شکل کلی اشاره کردند و از صاحبنظران خواستند مردم را راهنمایی کنند که چگونه رأی اعتراضی دهند.
ایده اعتراض از طریق مشارکت و نه عدم مشارکت هوشمندانه است
در کل این ایده را جهتگیری بسیار هوشمندانهای میدانم. اعتراض به شرایط کشور و انتخابات از طریق مشارکت و نه عدم مشارکت جهتگیری هوشمندانه، قابل قبول و قابل دفاعی است اما همانطور که عرض کردم و ایشان هم گفتهاند عملیاتی شدنش نیاز به صاحبنظرانی دارد که تجارب کشورهای مختلف را مطالعه کردهاند.
در جامعه ما در این چهل و چند سال پس از انقلاب تجربه اعتراضی رأی معمولا به شکل مقاومت منفی کمتر سابقه داشته یا شاید وجود نداشته. غایت رأی اعتراضیای که به کار بردند رأی دادن به کاندیدای دیگر است که به شکل نسبی مورد قبولشان بوده و کاندیدای اصلی نبوده است. برای عدم ورود یک کاندیدای خاص به شکل سلبی رأی اعتراضی میدادند. اما مدلهای دیگر رأی اعتراضی مثل سازماندهی رأی سفید سابقه ندارد و فرهنگش هم شاید وجود ندارد. به هرحال باید برای پیدا کردن راه عملی کردنش تلاش کرد.
سلامت شمارش آرا یک پارامتر مهم در معناداری رأی اعتراضیست
بحث دیگر بحث سلامت شمارش آرا و اعلام نتایج واقعیست که یک پارامتر مهم است و اگر وجود نداشته باشد رأی اعتراضی را بیحاصل میکند. علیرغم وقت کم باید روی این ایده کار شود.