عصر ایران/ چرا پاسخ سخنگوی شورای نگهبان درباره ردصلاحیت رئیس‌جمهور پیشین قانع‌کننده نیست؟

مهرداد خدیر

سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به نامه‌ها و نظرات رئیس‌جمهوری پیشین ایران درباره ردصلاحیت خود در انتخابات مجلس خبرگان رهبری سه جمله گفته: اول این که بررسی صلاحیت خبرگان رهبری با فقهای شورای نگهبان است (یعنی به من که عضو حقوق‌دان هستم ربطی ندارد) اما تأکید فقها همواره بر اجرای قانون بوده است. دوم این که این حرف‌ها تازگی ندارد و سوم هم (به طعنه) این که وقتی تأیید می‌شوند سطح درک شورای نگهبان بالاست اما وقتی رد می‌شوند حرف دیگری دارند.

طبعاً خود آقای حسن روحانی باید واکنش نشان دهد یا ندهد اما چون مبنای استدلال و پاسخ آقای طحان نظیف اشکال دارد و وقتی به رئیس‌جمهوری سابق که سال‌ها عضو خبرگان بوده این‌گونه پاسخ داده شده دیگران جای خود دارند ذکر چند نکته خالی از فایده نیست:

۱. سخنگوی شورای نگهبان سخنگوی نهاد شورای نگهبان است. درست است که ایشان عضو حقوق‌دان است و عضو فقها نیست و طبعاً در جلسات مربوطه نبوده اما قرار نیست سخنگو تنها درباره موضوعاتی توضیح و پاسخ دهد که خود در آن‌ها نقش داشته باشد و از ایشان انتظار می‌رفت توضیح بدهد یا توضیح فقها را منعکس کند یا بخواند. یا بگویند می‌پرسم و پاسخ می‌دهم یا شأن آقایان اجل از پاسخگویی است ولو به هم‌لباس و عضو سابق همان مجلس طی دوره‌های متمادی و متوالی. یا به زبان ساده: همین است که هست! هر یک از این‌ها پذیرفتنی‌تر است تا این که من نبودم. کمااینکه سخنگوی قوه قضاییه هم آرای قضایی را صادر نکرده ولی اطلاع‌رسانی می‌کند.

۲. این که تازگی ندارد نیز توجیه مناسبی نیست. خیلی از اتفاقات تازگی ندارد. اصلاً در این مملکت چی تازگی دارد؟! با این حال تازگی نداشتن توجیه مناسبی نیست. تصور کنید سیل بیاید و مسئول مربوطه بگوید تازگی ندارد. یا جایی آتش بگیرد و بگویند تازگی ندارد!

۳. معلوم است که افراد به تأیید صلاحیت خود ایراد نمی‌گیرند بلکه به رد خود انتقاد وارد می‌کنند. از آقای روحانی قطعا می‌توان انتقاد کرد که چرا همین حساسیت را در مقام رئیس‌جمهوری در قبال رد نامزدهای دیگر نشان ندادید ولی نمی‌توان گفت چطور وقتی تأیید شد خوب بود و حالا بد شد؟!

یک مثال چندش‌آور شاید به موضوع کمک کند. تصور کنید هر هفته به یک چلوکبابی مشخص مراجعه و چلوکباب میل می‌کنید. (فرض است وگرنه مگر هر هفته می‌شود رفت چلوکبابی با این قیمت‌ها؟!) در یکی از این دفعات اما یک بال سوسک یا مگس مشاهده می‌کنید. گارسون محترم را صدا و اعتراض می‌کنید. آیا او می‌تواند بگوید شما که همیشه راضی بودید! چطور هفته‌های قبل اعتراض نکردید؟ خوب! در دفعات گذشته مشکلی نبود ولی حالا هست. حکایت حسن آقای روحانی نیز همین است. قبلاً تأیید می‌کردند. از نظر او باید این کار می‌شد. این بار این کار را نکرده‌اند و اعتراض دارد. دانش‌آموز یا دانشجو اگر بابت نمره کم اعتراض کند آیا معلم و استاد می‌تواند بگوید چظور ثلث قبل یا ترم پیش نمره‌دهی من خوب بود ولی حالا بد شده؟ پاسخ این است: بحث بر سر این ورقه در این ترم است نه ترم قبل و پار و پیرار. حالا آقای نظیف! بحث بر سر انتخابات ۱۴۰۲ است نه قبل از آن.

سخنگوی محترم شورای نگهبان البته می‌توانست بگوید: این نهاد صلاحیت عضو حقوق‌دان و قائم‌مقام سابق خودش را هم قبلاً رد کرده. (مرحوم سید رضا زواره‌ای) هم او که صلاحیت دیگران را تأیید می‌کرد و خود نیز دوبار کاندیدای ریاست‌جمهوری شده بود. ردصلاحیت رئیس‌جمهوری سابق و عضو پیشین مجلس خبرگان را این‌گونه ببینید به ویژه که حسن روحانی کاملاً سیاسی است و می‌داند آن اتفاق بیش از آن که معطوف به گذشته باشد معطوف به آینده است.