متن کامل مصاحبه با شبکه تلویزیونی CNN (داووس)

گزارشگر:

در مصاحبه‌ای که هفتة گذشته با مجلة نیویورکر انجام شده است، پرزیدنت اوباما گفته است که احتمال تکمیل توافقنامة غیرموقت و جامع با ایران ۵۰-۵۰ است. آیا جناب‌عالی با این نظر موافقید؟

رئیس‌جمهور:

به اعتقاد من اگر طرف مقابل آمادگی کامل، ارادة سیاسی و توان لازم را داشته باشد، از طرف ایران آمادگی کامل برای برداشتن قدم نهایی در مسئلة هسته‌ای وجود دارد. به نظر من گرچه گام نهایی به آسانی گام اول نیست و سخت‌تر خواهد بود، اما در عین حال شرایط طوری است که می‌توانیم قدم‌های نهایی را برداریم. زیرا جمهوری اسلامی ایران فقط به دنبال فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای است و البته در این حقوق خود کاملاً مصر است و هیچ‌گونه تبعیضی را در این زمینه نمی‌پذیرد و جمهوری اسلامی هیچ‌گاه به دنبال سلاح هسته‌ای و کشتار جمعی نبوده و نخواهد بود.

گزارشگر:

اما موضوعات مهمی وجود دارد که این قضیه را پیچیده کرده‌اند. در امریکا، فرانسه و کشورهای غربی این تفکر وجود دارد که ایران هیچ گونه امکان غنی سازی نداشته باشد و اورانیوم غنی شده را از خارج تهیه کند. جناب‌عالی در مصاحبة با فایننشال تایمز اعلام کرده‌اید که ما بر داشتن توان غنی سازی اصرار داریم. آیا شما فکر می‌کنید که می‌توانید با محدود کردن توان ایران در زمینه غنی‌سازی این اختلاف را حل کنید؟

رئیس‌جمهور:

به هیچ عنوان ایران تبعیض را نخواهد پذیرفت. فناوری صلح آمیز از جمله غنی سازی از حقوق مسلم همة کشورهاست و ما فقط حاضریم در چارچوب‌های قانونی حرکت کنیم. اگر کسی بخواهد فراتر از قانون با ما صحبت کند به این معناست که دنبال توافق نیست. مردم ایران نسبت به موضوع فناوری هسته‌ای بسیار حساس می‌باشند و این جزو غرور ملی ماست. در ضمن فناوری هسته‌ای در ایران بومی شده است و اخیراً هم پیشرفت‌های قابل ملاحظة جدیدی در زمینة ساخت سانتریفیوژ پیدا کرده‌ایم. بنابراین در مسیر فناوری هسته‌ای مخصوصاً R&D به هیچ عنوان محدودیت را نمی‌پذیریم.

طبق قانون مجلس در آینده به ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای نیاز داریم و مصمم هستیم سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای را در داخل به دست دانشمندان خودمان تهیه کنیم و این راه را ادامه خواهیم داد. اما در عین حال همة فعالیت‌های ما زیر نظر آژانس خواهد بود و حاضریم در مذاکرات آینده شفاف‌سازی کنیم که هیچ نگرانی راجع به فعالیت‌های ایران وجود نداشته باشد. کما اینکه در ۱۰ سال گذشته آژانس هزاران ساعت در ایران بازرسی انجام داده و فکر نمی‌کنم در هیچ کشوری این مقدار بازرسی کرده باشد و در تمام این بازرسی‌ها هیچ‌گونه علامتی از اینکه فعالیت ما از مسیر صلح آمیز منحرف شده، پیدا نکرده است.

گزارشگر:

بنابراین سانتریفیوژهای موجود نابود نخواهد شد؟

رئیس‌جمهور:

به هیچ عنوان.

گزارشگر:

متخصصین می‌گویند رآکتور پلوتونیومی که شما در تأسیسات فردو دارید چیزی نیست که شما برای برنامة غیرنظامی واقعاً به آن نیاز داشته باشید.

رئیس‌جمهور:

سؤال دقیق نیست. راکتور آب سنگین است نه پلوتونیوم. ما رآکتور آب سنگین را برای مصارف دارویی نیاز داریم. همه می‌دانند که راکتور تهران ما بسیار کهنه و قدیمی است و نمی‌تواند عمری طولانی داشته باشد. رآکتور آب سنگین برای ما مصارف پزشکی دارد و در این کار روی پای خود ایستاده‌ایم. دانشمندان ما طراحی و ساخت رآکتور را به سرانجام رسانده‌اند، بنابراین نمی‌توانیم در مسئلة پزشکی محدودیت بپذیریم.

ما اعلام کرده‌ایم و اعلام می‌کنیم که در ایران بازفراوری نداریم و نمی‌خواهیم هم که دنبال آن باشیم. آنچه شما راجع به پلوتونیوم می‌گویید در صورتی است که کشوری دارای بازفراوری باشد تا بتواند پسماند سوخت را به پلوتونیوم تبدیل کند. ایران نه این سیستم بازفراوری را دارد و نه می‌خواهد که داشته باشد. بنابراین به جای اینکه بگوییم راکتور پلوتونیوم بهتر است بگوییم راکتوری که نیاز بیماران ایران را رفع می‌کند.

گزارشگر:

احساس می‌کنم که شکاف بسیار بزرگی وجود دارد. آیا با درک و برداشتی که جناب‌عالی از مذاکرات تا به امروز داشته‌اید، فکر می‌کنید حسن نیت و اعتماد کافی وجود دارد که پلی میان این دو موضع بسیار متفاوت ایجاد شود؟

رئیس‌جمهور:

البته نمی‌شود گفت که اعتماد کامل وجود دارد. اصلاً یکی از هدف‌های این مذاکرات ایجاد اعتماد است. اجرای شش ماهة این توافق هم برای این است که اعتماد بیشتر شود. ما نسبت به بعضی کشورها شرایطی داریم که به این زودی‌ها اعتماد میان ما حاصل نخواهد شد. مردم ایران نسبت به سیاست‌های دولت امریکا به دلیل اقدامات سه دهة گذشته بسیار نگران هستند و اعتماد ندارند. این اعتماد باید ساخته شود. تازه پایة این ساختمان بنیان گذاشته شده است. ما باید این پایه را محکم و دقیق بسازیم. برای اینکه ساختمان زیبای اعتماد ساخته شود، نیاز به زمان داریم.

اتفاقاً یکی از اهداف گام نهایی در زمینة هسته‌ای هم ایجاد اعتماد بین ایران و کشورهایی است که تردید دارند. اگر هدف کشورهای مذاکره کننده این باشد که تبعیضی میان ایران و دیگر کشورها در دستیابی به فناوری صلح‌آمیز نباشد و در عین حال این کار زیر نظر آژانس و در چارچوب مقررات بین‌المللی صورت گیرد، این کار به راحتی امکان پذیر است. اما اگر هدف این باشد که ایران را از این فناوری باز دارند، این امکان‌پذیر نمی‌باشد. چون فناوری در شرایط تحریم کاملاً بومی شده است و بنابراین این راه ادامه خواهد داشت.

بنابراین فناوری صلح‌آمیز دائمی خواهد بود، اما سلاح هسته‌ای هرگز.

گزارشگر:

شما حتماً اطلاع دارید که بحثی در کنگرة امریکا در جریان است در خصوص لایحه‌ای برای افزایش تحریم‌ها در مورد ایران، اگر بعد از شش ماه این مذاکرات موفق نباشد. عکس‌العمل جناب‌عالی نسبت به مصوبة احتمالی کنگرة امریکا چه خواهد بود؟

رئیس‌جمهور:

در ظاهر کنگرة امریکا فاصلة زیادی تا شناخت ملت ایران دارد و بداند که رهبران دینی و مذهبی به ویژه رهبر انقلاب اعلام کرده‌اند که ساخت، نگهداری و استفاده از سلاح هسته‌ای حرام است، یعنی ایران هرگز دنبال سلاح هسته‌ای نیست.

راهی که تحریم تا الان رفته مگر موفق بوده است که قرار باشد ادامه پیدا کند؟ تحریم خلاف قانون است و کنگره‌ای که ادعا می‌کند قانونگذاری می‌کند نباید برخلاف مقررات بین‌المللی قدم بگذارد. این تحریم‌ها یعنی تضعیف معاهدة ان پی تی و تضعیف مقررات بین‌المللی و هیچ کشوری نمی‌تواند برای کشور دیگری تصمیم بگیرد.

جمهوری اسلامی ایران در چهار راه دنیاست و دارای موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلتیک است. ایران منابع بسیار غنی دارد و تحریم ایران کاملاً بی معنا و ناصحیح است. کنگره به جای تهدیدهای نابجا، باید راه مذاکره و اعتمادسازی را انتخاب کند. ما کاملاً برای مذاکره و اعتمادسازی آماده‌ایم، نه از تهدید می‌ترسیم و نه زبان تهدید در ایران کارساز است. زبانی که باید نسبت به ملت ایران انتخاب شود، زبان قانونی، صحیح و با احترام به ملت ایران باشد. اگر در این مسیر قدم بردارند به نفع ملت امریکا و ایران و منطقة حساس خاورمیانه و حتی سایر ملت‌های دیگر است. کما اینکه در این شش ماه خواهند دید حرکتی که انجام می‌گیرد به نفع همگان خواهد بود.

منطقة ما نیاز به ثبات دارد. ایران کشوری تأثیرگذار در منطقه است. بنابراین مسیر کنگره و دولتمردان امریکا باید قانونی، اخلاقی، درست و صحیح باشد که این مسیر فقط مذاکره و ایجاد اعتماد قدم به قدم بین ملت و دو کشور خواهد بود.

گزارشگر:

درباره موضوعات منطقه‌ای، ایران طوری موضع‌گیری می‌کند که انگار دولت بازتری نسبت به کشورهای منطقه است. در خصوص بشار اسد می‌گویند ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر را تا امروز کشته است و میلیون‌ها نفر را از کشور فراری داده است و رنج و محنت زیادی در سوریه وجود دارد. چرا علی‌رغم این موضوعات دولت ایران از رژیم بشار اسد حمایت می‌کند؟

رئیس‌جمهور:

مگر می‌شود در جنگ داخلی فقط یک نفر را دید؟ آنچه امروز منطقه را با معضل بزرگی مواجه کرده است مسئلة تروریسم است. شما و دولت‌ها و حتی دولت‌های غربی به خوبی می‌دانند که همة گروه‌های تروریستی و خطرناک‌ترین تروریست‌ها در سوریه اجتماع کرده‌اند و متأسفانه برخی کشورها به این تروریست‌ها پول و امکانات می‌دهند و از آنها حمایت می‌کنند.

دولت بشار اسد، دولتی بوده که وجود داشته است و در چارچوب قوانین کشورش، امور را اداره می‌کرده است. بر فرض مردم اگر اعتراض یا نظری داشته باشند باید از طریق قانونی اقدام کنند و در یک انتخابات آزاد معلوم شود که مردم چه می‌خواهند. امروز در سوریه جنگ داخلی است. همه باید تلاش کنیم که این جنگ متوقف شود. امروز تروریست‌ها در سوریه اجتماع کرده‌اند. امروز سوریه و فردا کشوری دیگر. کما اینکه قبلاً در افغانستان بوده و بعد در عراق و امروز در سوریه اجتماع کرده‌اند. کشورهایی که به تروریست‌ها کمک می‌کنند باید بدانند که این شمشیر بر گردن آنها فرود خواهد آمد و آنها دارند یک اشتباه بزرگ تاریخی را مرتکب می‌شوند.

همه باید کمک کنیم که شرایط آرامی در سوریه ایجاد کنیم. باید شرایط مناسبی برای انتخابات در سوریه ایجاد کنیم و همه در برابر آرای اکثریت مردم سوریه تسلیم باشیم. هرچه مردم سوریه گفتند همان است. اگر کشورهای خارجی بخواهند برای امور داخلی سوریه تصمیم بگیرند، اشتباه می‌کنند؛ این کار عملی و قانونی هم نیست. اجازه دهیم فرصت قانونی برای مردم سوریه برای انتخاب راه آینده فراهم شود. بنابراین امروز خطر بزرگ منطقة ما تروریسم است. همه باید به این واقعیت تلخ توجه کنند.

گزارشگر:

اما سوری‌ها چگونه انتخابات برگزار کنند وقتی که دولت شان با توپخانة سنگین آنها را هدف گرفته است؟

رئیس‌جمهور:

تا جنگ داخلی تمام نشود، البته که مردم سوریه نمی‌توانند تصمیم بگیرند. به همین دلیل می‌گویم همه باید تلاش کنیم که جنگ متوقف شود. تروریست‌هایی که از اروپا، افغانستان، عربستان و... در آنجا اجتماع کرده‌اند، چه می‌کنند؟. به چه مناسبت عده‌ای بدون مجوز وارد یک کشور شده‌اند و دارند قتل عام می‌کنند؟خود مردم سوریه را می‌کشند. شما می‌بینید که چه می‌کنند. ما باید کمک‌رسانی به تروریست‌ها را متوقف کنیم. آنها را از سوریه بیرون برانیم و تلاش کنیم جنگ داخلی متوقف شود. باید شرایط آزاد را برای مردم سوریه آماده کنیم تا انتخابات آزاد برگزار شود. هرچه مردم سوریه انتخاب کردند همان درست است.

گزارشگر:

آیا جناب عالی از فرآیندی که منتهی به انتخابات آزاد و منصفانه در سوریه شود حمایت می‌کنید، حتی اگر منجر به برکناری بشار اسد شود؟

رئیس‌جمهور:

اصلاً بحث بشار اسد مطرح نیست. اول همه باید قدم برداریم و تروریست‌ها را بیرون کنیم. همه باید تلاش کنیم جلوی تروریست‌ها را بگیریم. خودتان می‌دانید و در ویدئوها دیده‌اید که تروریست‌ها چه می‌کنند و چه کارهای وحشیانه‌ای انجام می‌دهند.

اول باید همة قدرت‌ها، دولت‌ها و کشورهای منطقه دست به دست هم دهند و اینها را از سوریه اخراج کنند. و بعد شرایطی فراهم کنیم که تمامی معارضین سوریه با دولت سوریه سرمیز مذاکره بنشینند تا شرایطی آرام و فضایی مناسب در سوریه ایجاد شود. آنگاه هرچه مردم سوریه بگویند نسبت به هر فردی یا هر نوع حکومتی، البته که حق انتخاب با مردم سوریه است. ما در این مسیر هر کمکی بتوانیم انجام می‌دهیم.

گزارشگر:

در زمان مبارزات انتخاباتی از شما نقل قول شده است که صرفاً مرگ بر امریکا با کلمات کفایت نمی‌کند و ما باید عملاً نشان دهیم که منظورمان از مرگ بر امریکا چه هست. منظور جناب‌عالی از اینکه می‌فرمایید باید عملاً مرگ بر امریکا را نشان دهیم، چه می‌باشد؟

رئیس‌جمهور:

اصلاً می‌دانید مردم وقتی می‌گویند مرگ بر امریکا یعنی چه؟ مقصود مردم این است که سیاست‌های تجاوزگرانه و مداخله‌جویانة امریکا نباید باشد و ما می‌‌خواهیم که ملت‌ها برای خودشان تصمیم بگیرند. ما می‌خواهیم در همة کشورهای منطقة ما دموکراسی استقرار پیدا کند. من به مردم گفته‌ام اگر می‌خواهید سیاست‌های امریکا متوقف شود، در مقام عمل باید قدم برداریم و عملاً به امریکا بفهمانیم که مداخلات او ناصحیح است. در دنیای امروز شرایط قرن‌های گذشته حاکم نیست. امروز قرن نوزدهم یا بیستم نیست. ما در قرن جدید قرار داریم و همه باید بدانیم که استقلال، احترام و منافع ملت‌ها باید محترم شمرده شود. اگر همه منافع ملت‌ها را محترم بشماریم، دیگر این همه مشکلات نخواهیم داشت.

امریکا جنگ‌هایی را در منطقه ما به مردم تحمیل کرد. می‌دانید که نیروهای امریکایی امروز بدون اجازه و رضایت ملت‌ها در منطقة ما حضور دارند. آیا راهی بهتر از این وجود ندارد؟ آیا امریکایی‌ها فکر می‌کنند تنها راه برای رسیدن به منافع آنها، نیروی نظامی یا ناوگان‌های بزرگ هواپیمابر است؟ ما می‌گوییم راه‌های بهتر، قانونی‌تر و اخلاقی‌تری هم وجود دارد و برای این کار همه باید استقلال و حقوق ملت‌ها را محترم بشمارند. سخن من این بود که ما باید در مقام عمل قدم‌های سازنده برداریم و فقط با شعار کاری پیش نمی‌رود.

گزارشگر:

آیا جناب‌عالی می‌خواهید ایران با امریکا روابط عادی داشته باشد؟

رئیس‌جمهور:

این در اختیار دولت امریکاست اگر آنها فشارها و مداخلات خود را کنار بگذارند و اگر روابط ایران را با کشورهای دیگر تخریب نکنند و اگر قدم مثبت علیه مردم ایران بر نمی‌دارند، دست کم قدم منفی بر ندارند، البته شرایط، شرایط جدیدی خواهد بود. قرار نیست که تا ابد با امریکا در حال دشمنی باشیم. حداقل این تصمیم از طرف ملت ایران وجود ندارد. فکر نمی‌کنم ملت امریکا هم چنین اراده‌ای داشته باشد. این دو ملت علی‌رغم تمام مشکلات از طرف امریکایی‌ها سالیان دراز با هم رابطه داشته‌اند، بنابراین واشنگتن باید تصمیم بگیرد که رفتار و سیاست خود را عوض کند که در این صورت حتماً از طرف ایران پاسخ مثبت خواهد شنید.

گزارشگر:

چه اتفاقی خواهد افتاد اگر اسرائیل علیه تأسیسات ایران حملة نظامی انجام دهد؟

رئیس‌جمهور:

اسرائیل چنین کاری نخواهد کرد. اسرائیل به خوبی می‌داند که پاسخش چه خواهد بود و توان ما را در منطقه به خوبی می‌داند و ما هم توان اسرائیل را می‌دانیم. بنابراین اسرائیل فقط شعار می‌دهد و در مقام عمل قادر به این کار نخواهد بود و اگر مرتکب چنین دیوانگی‌ای شود پاسخ بسیار پشیمان کننده‌ای خواهد دید.

گزارشگر:

نخست‌وزیر اسرائیل تلویحاً گفته که می‌خواهد با شما ملاقات کند. آیا شما دنبال صلح با اسرائیل هستید؟

رئیس‌جمهور:

ما می‌خواهیم که اسرائیل دست از تجاوز بردارد. آنچه ما می‌خواهیم این است که اسرائیل زمین‌های غصب کرده را باز گرداند. حداقل به قطعنامه‌‌های شورای امنیت سازمان ملل که بیش از ۴۰ سال از تصویب آنها گذشته است عمل کند. ما می‌خواهیم اسرائیل زندانیان بی‌گناه فلسطینی را آزاد کند و تمام آوارگان فلسطینی به کشورشان برگردند. ما یک چیز بیشتر نمی‌خواهیم، و آن این که فلسطینیان به کشور خود برگردند و برای آیندة این سرزمین آرای مردم هرچه بود، ما می‌پذیریم.

گزارشگر:

جناب‌عالی الان در مرکز توجه دنیا هستید و خیلی‌ها می‌پرسند که شما چه کسی هستید و دیگرانی هستند که می‌گویند شما گرگ در لباس میش هستید. خود را چگونه توصیف می‌کنید؟

رئیس‌جمهور:

این حرف را یک متجاوز و غاصب و کسی که کودکان را می‌کشد و به زنان حمله می‌کند و امنیت منطقه را به هم می‌زند، بیان کرده است. ماهیت من روشن است و منتخب یک ملت هستم. همة ارزش در اینجاست که ملتی در یک انتخاب آزاد و رقابتی حضور پیدا کرده و فردی را به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب کرده‌اند که شعار وی اعتدال و عقلانیت بوده است و اینکه می‌خواهد با دنیا تعامل سازنده داشته باشد. بنابراین دولت یا رئیس‌جمهور مهم نیست. آنچه مهم است ملت ایران و دولت منتخب ملت است. ملت ما در انتخابات اخیر با صدای رسا با دنیا حرف زد و پنجره‌های خود را به روی دنیا باز کرد. امیدواریم که دنیا از این فرصت استفاده کند.

گزارشگر:

چه بخشی از غرب برای شما جالب است و به آن توجه دارید؟ آیا از نویسندگان غربی کتابی خوانده‌اید که برای شما جالب باشد؟

رئیس‌جمهور:

به تازگی خیر، در گذشته کتاب‌های زیادی از نویسندگان مختلف، از جمله غربی خوانده‌ام. به هر حال از نظر ما علم مرز نمی‌شناسد و حرف و سخن و دانش خوب را از هر کشوری، غرب یا شرق که هست باید بیاموزیم. غرب نیز زمانی به تمدن بالا رسید که از کتاب‌های دنیای اسلام در قرن‌های پیش استفاده کرد. بنابراین هر ملت و هر فردی که از دانش استفاده کند به خود و جامعه‌اش کمک کرده است.

گزارشگر:

رهبرانی در ایران حضور دارند که توسط مردم ایران در گذشته حمایت شده‌اند و امروزه در حصر خانگی هستند. منظورم رهبران نهضت سبز است که یکی از آنها نخست‌وزیر اسبق بود. آیا این مسئولین سابق از حصر خانگی آزاد نخواهند شد؟

رئیس‌جمهور:

هیچ کس همیشه در زندان باقی نمی‌ماند و هیچ کس هم برای همیشه در حصر نمی‌ماند. معتقدم شرایطی که امروز در ایران به وجود آمده است شرایطی است که همة مردم آشتی و صلح را می‌خواهند. مردم طالب نزدیکی هستند و نمی‌خواهند در جامعه شکاف وجود داشته باشد. فکر می‌کنم شرایط ماه‌های آیندة ایران به مراتب شرایط بهتری از آنچه در گذشته بوده است، خواهد بود. بنابراین امیدوارم که شاهد روزی باشیم که صلح و برادری و اخوت و همزیستی بهتر از گذشته در ایران وجود داشته باشد و کاملاً به آن روز در ایران امیدوارم.

گزارشگر:

نظر رهبر معظم انقلاب دربارة موضوع انرژی هسته‌ای چه هست؟ وقتی که صحبت از مذکرات با غرب می‌شود، اختیارات شما تا چه حد است؟

رئیس‌جمهور:

دولت ایران هم در زمینة هسته‌ای برای حل و فصل نهایی و هم برای تعامل و روابط بهتر با کل غرب اختیار کامل دارد و هیچ محدودیتی ندارد.

در زمینة سیاست خارجی، سیاست‌های کلی با رهبر معظم انقلاب است و سیاست کلی در مقام عمل و طراحی صرفاً بر عهدة دولت است و کاملاً راه برای دولت باز است که هر مقدار شرایط را دیگران آماده کنند، ما هم آمادة برداشتن قدم‌های بعدی در مسیر تعامل بهتر باشیم.

گزارشگر:

مایة افتخاربود خدمت شما رسیدم.

رئیس‌جمهور:

متشکرم.