روایتی از شکست کارزار فشار حداکثری در سیاست خارجی
این روزها مقامات بسیاری سرافرازانه، از شکست فشار حداکثری میگویند اما حقیقت اینجاست که «شکست» این کارزار سهمگین، در سه سال طوفانی ۹۷ تا ۹۹ رخ داده است. نشانههای این شکست را میتوان در ناکامی ضدایرانیترین چهرههای کارزار فشار حداکثری دید. هر سال یک کنارهگیری و هر سال یک شکست؛ به دیگر سخن با شکست پروژههای دیپلماتیک، امنیتی و اقتصادی علیه ایران، هر سال یک چهرهی مهم، دولت ترامپ را ترک کرده است.
![]() |
در چهارم مهر ۹۷، شورای امنیت به ریاست ترامپ با موضوع ایران تشکیل جلسه داد. صحنهآرایی ایالات متحده در حاشیهی مجمع عمومی، به نمایش تمام عیار انزوای دیپلماتیک دولت ترامپ تبدیل شد. برجام برای ایران و منافع ملیاش موقعیتی تاریخی ساخته بود تا آنجا که هیچ عضو دائم و غیردائم شورای امنیت از موضع امریکا حمایت نکرد.
![]() |
چند ماه پس از خروج یکجانبهی امریکا از برجام، شکستی دیپلماتیک برای ایالات متحده رخ داد آن هم در نشستی که ریاستش با ترامپ بود. این بار همان جلسات شورای امنیت که قطعنامههای تحریمی علیه ایران به اتفاق آرا در آنها تصویب میشد ناباورانه عرصهی انزوای امریکا شده بود.
تنها در خانه...
![]() |
این رخداد آنقدر ناخوشایند بود که سبب شود نیکی هیلی، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، یکی از ضد ایرانیترین چهرههای واشینگتن و یکی از نزدیکترین اعضای تیم سیاستخارجی امریکا به ترامپ در آن دوره، استعفا دهد.
![]() |
در شهریور ۹۸ و همزمان با بالا گرفتن تنشها در غرب آسیا، سومین مشاور امنیت ملی ایالات متحده در دوران ترامپ هم اخراج شد. جان بولتون، نئوکانی رادیکال، سیاستمداری طرفدار جنگ و دیپلماتی مخالف مذاکره با ایران بود که با آغاز کارزار فشار حداکثری به دولت ترامپ پیوست اما با ناکامی از او جدا شد.
![]() |
ظریف، بولتون را از اعضای «تیم بی» میدانست و در کارزار وسیع دیپلماسی عمومی خود، افکار عمومی بینالملل را نسبت به نقش مخرب B_team در سوق دادن ایالات متحده به برخورد با ایران، حساس میکرد. با کنارهگیری بولتون، یکی از ارکان کمپین فشار حداکثری نیز حذف شد. در آن زمان و در فضای عمومی، اخراج بولتون شکستی برای جنگطلبی و چراغ سبزی به دیپلماسی قلمداد شد.
![]() |
این تنها مورد انزوای دیپلماتیک ایالات متحده در دورهی ترامپ نبود، امریکا در مرداد ۹۹ نیز درخواست تشکیل جلسهی شورای امنیت برای بازگرداندن تحریمهای ایران از طریق برجام را داد که به شکستی تاریخی منجر شد و فقط یک کشور رأی موافق به پیشنهاد امریکا داد. برایان هوک، نماینده وزارت خارجه امریکا در امور ایران، چند روز قبل از این نشست استعفا داده بود.
![]() |
ظریف پس از شکست تمامعیار ایالات متحده در تصویب قطعنامه و تمدید تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران، به صراحت عنوان کرد که «حتی جنازهی #برجام هم امریکا را شکست داد»؛ کنایهای به مخالفان برجام که بارها برجام را کشتند و دفن کردند و تشییعاش کردند.
![]() |
بدون تابآوری نجیبانهی یک ملت مظلوم و صلحطلب، بدون پیروزیهای حقوقی در دیوان لاهه، بدون پیروزیهای متعدد دیپلماتیک در شورای امنیت، بدون پیروزیهای اخلاقی در افکار عمومی و بدون ... آن کارزار فشار حداکثری و آن تحریمهای فرسایندهی تاریخی هرگز به شکست نمیانجامید.