تاریخ انتشار خبر : ۱۳۹۴/۰۴/۰۷ ۱۹:۰۴:۰۰

متن سخنان دکتر روحانی در همایش هفته قوه قضائیه

رئیس‌جمهوری در همایش هفته قوه قضائیه، شهید بهشتی را سرآمد مظلومان انقلاب دانست و گفت: شهید بهشتی به ما می‌آموزد در مسیر انقلاب اسلامی، احقاق حقوق مردم و منافع ملی، باید از همه‌چیز گذشت و این شهید بزرگوار پایه‌گذار توسعه انسانی - اسلامی در این کشور بود.

متن سخنان حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد (ص) و آله طیبین و صحبه المنتجبین
هفته قوه قضاییه را محضر همه مقامات قضایی، قضات محترم، دادستان‌ها، ریاست محترم قوه قضاییه و همه ملت ایران تبریک و تهنیت عرض می‌کنم. اینکه امسال هفته قوه قضاییه با ماه عبادت و قیام و صیام و ماه نزول قرآن مجید و ماه ولایت توأم است، فرصت پربرکتی است برای اینکه هم از این ماه بهره‌ جوییم و استفاده کنیم و هم در مسیر اجرای عدالت دقیق‌تر و سریع‌تر در حرکت باشیم. ماهی که خداوند به ما اجازه دعا و ثنا و ذکر و تماس و قرب بیشتر با خود را داد. «اللهم اذنت لی فی دعائک و مسئلتک فسمع یا سمیع مدحتی و اجب یا رحیم دعوتی»؛ ماه، ماه اتصال به حق و معنویت و صفای دل و پاکی بیشتر روح، برادری، محبت و نزدیکی به یکدیگر است.
همواره هفته قوه قضاییه و آغازش یادآور یک فاجعه بزرگ تاریخی نیز هست و آن شهادت یاران عزیز انقلاب، شهید آیت‌الله بهشتی و ۷۲ تن از نزدیکترین افراد سخت‌کوش نسبت به نظام جمهوری اسلامی ایران. شهید بهشتی حق بزرگی نه تنها بر گردن قضا بلکه بر گردن کشور و ملت ایران دارد که او خود به تعبیر امام راحل، یک ملت و یک امت بود و خاری در چشم دشمنان انقلاب و اسلام.
او پایه گذار توسعه انسانی- اسلامی در این کشور بود، هم در بخش علوم جدید با تأسیس مدارس، آموزشگاه‌ها و به ویژه دبیرستان دین و دانش در قم و تربیت فرهنگیان و اساتید و هم تحول در حوزه علمیه قم و آشنایی طلاب با روش جدید و با علوم جدید، کما اینکه او در نهضت اسلامی و در حرکت سیاسی امت اسلام و مردم ایران به راهبری امام راحل نقش بسیار تأثیرگذاری داشت، همچنین در تشکیل جامعه روحانیت مبارز و نقشی که برای پیروزی انقلاب بر عهده داشت.
همه آنهایی که قبل از انقلاب یا بعد از انقلاب در جلساتی بودند که شهید بهشتی در جمع حضور داشت ویژگی آن بزرگوار را به خوبی حس می‌کردند، در جلسات قبل از انقلاب وقتی او می‌آمد و سخن می‌گفت و جمع بندی می‌کرد و وقتی تصمیم می‌گرفت برای همه دلنشین و اطمینان آور بود. بعد از انقلاب هم در همه جلسات خصوصی و عمومی وقتی او جلسات را اداره می‌کرد و سخن می‌گفت به خوبی احساس می‌شد که به همه جوانب مسأله کاملا توجه کرده است و بهترین جمع‌بندی را ارائه نموده است. یک نمونه آن اداره مجلس خبرگان قانون اساسی و در نهایت تدوین این قانون اساسی مدرن و با افتخار برای نظام جمهوری اسلامی ایران بود که او نقشی بسزا در تهیه و تدوین و تصویب این قانون اساسی بر دوش داشت .
اما این مرد عالم، محقق، جامع، مجاهد، فعال و تلاش‌گر چقدر مظلوم بود. شاید کمتر بتوانید چهره‌ای را به مظلومیت شهید بهشتی در تاریخ انقلاب اسلامی پیدا کنید. هنوز هم همه مظلوم‌ها را اگر کنار هم بچینیم سرآمد مظلومین در تاریخ بعد از انقلاب شهید بهشتی بود. چه به او نگفته‌اند و چه نسبت‌های ناروایی که به وی ندادند و چقدر صبر و حوصله و سکوت کرد. او از لحاظ مدیریت، تلاش و برنامه‌ریزی و از لحاظ ابعاد مظلومیت یک شخصیت کم‌نظیر و بی‌نظیر بود. این را شهید بهشتی به ما می‌آموزد که در مسیر انقلاب اسلامی، استقرار نظام اسلامی و احقاق حقوق مردم و منافع ملی باید از همه چیز حتی از آبرو شخصیت و حیثیت گذشت.
خدای او را رحمت کند و بر مقامش بیفزاید که او معمار قضای نوین اسلامی در جمهوری اسلامی نیز بود و امروز هم از برنامه و فکر او بهره می‌جوییم و استفاده می‌کنیم.
دستگاه قضا برای همه کشورها و نظام‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد اما برای نظام جمهوری اسلامی ایران ویژگی خاصی دارد. شاید وقتی در دنیا به نظام جمهوری اسلامی ایران نگاه می‌کنند خیلی توقع نداشته باشند که نظام صنعتی ما خیلی با نظام صنعتی دنیا متفاوت باشد. مدرنیزه کردن کشاورزی ما با تحولات کشاورزی دنیا خیلی متفاوت باشد حتی نظام بهداشت و درمان ما با نظام بهداشت و درمان جهان خیلی متفاوت باشد، حتی نظام فناوری و علم دانش ما، اما آن چیزی که مورد توقع ویژه و انتظار ویژه از جمهوری اسلامی ایران است یک دستگاه قضاء قوی، کارآمد و در دسترس همگان می باشد. ما همواره گفتیم و افتخار کردیم به قضا و قضاوت اسلام و مولایمان امیرالمؤمنین(ع) و همواره قبل و بعد از انقلاب بر اصل عدالت و به ‌ویژه عدالت علوی تأکید کردیم.
امروز همه دنیا و نسل جوان در داخل و خارج کشور نسبت به قضای جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قضا نمونه اسلامی و علوی چشم دوخته‌اند و انتظارات بسیار بالایی دارند؛ قضایی که همه مردم را ،همه متظلمین را و همه شاکیان را برابر و مساوی ببیند، قضایی که بین شیعه و سنی ،قضایی که بین مسلمان و مسیحی، قضایی که بین این قوم و آن قوم، دستگاه قضایی که بین این جناح و آن جناح و این حزب و آن حزب ،کوچکترین تفاوتی قایل نباشد. هر کسی و دارای هر مرامی می‌خواهد باشد و به هر سمت سیاسی که گرایش داشته باشد وقتی به خانه قضا مراجعه می‌کند، آنجا خانه عدل و انصاف و برابری و اجرای حق و عدل است .
این را هم مردم باید در مقام عمل ببینند و لمس کنند و هم افکار عمومی جامعه و جهان آن را پذیرا باشد.
بار بسیار سنگینی امروز بر دوش دستگاه قضای ماست. ما امروز در کشور نیاز به حرکت و توسعه و پیشرفت داریم ما امروز در شرایطی هستیم که باید زمینه را برای فعالیت بخش خصوصی آماده کنیم، امروز در شرایطی هستیم که باید سرمایه و فناوری را برای سرعت بیشتر پیشرفت کشور جذب و جلب کنیم و مگر اینها بدون حمایت دستگاه قضا امکان‌پذیر است.
شرط اول توسعه، دستگاه قضای کارآمد در کشور است. یک زمانی جوامع، جوامع کوچکی بودند. مردم از نزدیک همدیگر را می‌شناختند، معاملات به صورت ساده انجام می گرفت.آنکه معامله می‌کرد و آنکه می‌خرید با هم آشنا بودند و همدیگر را می‌شناختند و اگر دعوایی رخ می‌داد ریش سفید و عالم محل آن را به گونه‌ای حل و فصل می‌کرد اما امروز شکل معاملات تغییر و جامعه گسترش پیدا کرده است... امروز پشتوانه نهایی همه قراردادها دستگاه قضا و عدالت قاضی است.
امروز شرایط ما با دیروز متفاوت است، مردم با پشتوانه دستگاه قضاست که در جامعه نسبت به حیات و زندگی خود ،به حقوق مالکیت، به آبرو و حیثیت و حتی حق آزادی بیان و آزادی اندیشه شان، اطمینان می یابند.
دیروز هر کس قدرت داشت، حاکم بود. احکم الحاکمین در جامعه دیروز قدرت بود. آن کسی که می‌توانست با قدرت، دهان طرف مقابل را ببندد و یا حق مالکیت طرف را زیر سوال قرار دهد، با پول و امکانات و نفوذ، آبروی مردم را زیر پا بگذارد و یا حتی با قلدران اطرافش جان طرف را بستاند. حاکم قدرت و زور بود، قدرت مالی یا قدرت اجتماعی و قدرت بدنی.
در حکومت اسلامی به جای قوت و قدرت، عدل و انصاف دستگاه قضا می‌نشیند، حاکم در جامعه اسلامی، قدرت سیاسی، نظامی، مالی و هیچ یک از آنها نیست بلکه حاکم در همان مسیر حکم خدا و احکم الحاکمین واقعی عدل، داد و قانون است. این قاضی است که در اتاق قضاوت خود، قانون، وجدان و خدای را می‌بیند و بس و بر مبنای آن حکم را صادر می‌کند. پس امروز دستگاه قضا، مبنای اصلی حرکت جامعه به سمت پیشرفت و تعالی خواهد بود. حتی سرمایه اجتماعی در سایه دستگاه قضا خواهد بود. وحدت و انسجام بین اقوام و مذاهب هم بر مبنای عدالت دستگاه قضا خواهد بود.
حتی اگر امروز ما بخواهیم شرایط را برای محیطی بهتر در زمینه اقتصاد و در سایر زمینه‌ها بوجود بیاوریم بدون حضور دستگاه قضا امکان‌پذیر نخواهد بود ما امروز باید با فساد مبارزه کنیم، اما آیا مبارزه با فساد به غیر از هماهنگی قوا در کنار یکدیگر و به ویژه دستگاه قضایی امکان پذیر است، آیا می‌توان با فساد بدون دستگاه قضا مبارزه کرد؟ البته در زمینه فساد اولین قدم پیشگیری است. همه باید تلاش کنیم تا از فساد با قانون‌گرایی، با از بین بردن امضاء‌های طلایی، با ایجاد شفافیت در اطلاعات، در از بین بردن استثنائات در قانون و یا به حداقل درآوردن استثنائات، با مدرن کردن سیستم اداری و دولت الکترونیکی پیشگیری کنیم و این کار امکان‌پذیر است به ویژه آنکه سه قوه در کنارهم ،یکدیگر را کمک و یاری کنند. قانون بهتر، شفافیت بیشتر و دستگاه اداری چابکتر همه اینها می تواند مانع از فساد باشد و از فساد پیشگیری کند اما در عین حال اگر فسادی رخ داد اینجا هم باز همکاری سه قوه لازم است تا با فساد مبارزه کنیم.
البته در این زمینه‌ها باید یک مسیر معتدلی را انتخاب کنیم. سازمان بازرسی کشور که در قوه قضاییه است، می تواند یاری‌گر خوبی برای سلامت جامعه و دستگاه اجرایی باشد اما اگر یک مقدار سختگیری‌ها بیش از حد شد، البته همه این سختگیری‌ها برای این است که مدیریت سالم کار کند اما نباید باعث شود مدیریت متوقف شود و طرف گفت کار نکنیم یک گناه داریم اما اگر کار کنیم ده گناه داریم، خوب کار نمی کنیم و یک گناه بهتر از ده گناه است. باید به گونه‌ای عمل کنیم که جرأت را از مدیران جامعه نگیریم. دستگاه قضای ما در همه زمینه‌ها پیشرفته است و اما در عین حال ما باید از تجربه کشورهای دیگر استفاده و بهره‌برداری کنیم و قوانین را با تهیه لوایح قضایی روزآمد کنیم. خوشبختانه عالمی فاضل و فرزانه در رأس دستگاه قضایی همچون آیت‌الله آملی لاریجانی است که با جهان و دنیا و شرایط نوین کاملاً آشنایی دارد. ما باید لوایح و قوانین را به روز و نقایص آن را برطرف کنیم و دستگاه قضایی ما باید برای همه شفاف باشد. این شفافیت تنها با قانون نیست حتی اگر قانون هم شفاف باشد باید رویه‌های قضایی ما هم شفاف و در اختیار مردم قرار بگیرد.
کاملاً قابل مشاهده است که از یک قانون واحد ممکن است تفسیرهای متفاوتی بشود و قاضی ممکن است در مقام صدور رأی از قانون استنباط خاصی بکند. اولاً مقدمه حکم گاهی از خود حکم مهمتر است استدلالی که برای حکم می‌شود، می‌تواند مجموعه درس‌های آموزنده باشد.
در برخی از کشورها اساساً قضا بر همان مبنای رویه‌‌های قضایی است والا یک قانون مدون آنچنانی وجود ندارد رویه‌های قضایی باید تدوین و منتشر شود تا همه مردم حتی بخش‌های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی ما بخوبی حس کنند که قانون از دید قاضی چیست. گاهی در مجلس قانون تدوین و تصویب می‌کردیم اما فهم قاضی از آن قانون با فهم قانونگذار دقیقا یکی نبود پس مهم است که ما این رویه‌ها را در اختیار جامعه بگذاریم تا اعتماد مردم به دستگاه قضا و آینده زندگیشان بیشتر و بیشتر شود.
این دستگاه قضا است که می‌تواند به جامعه ما امید و نشاط بدهد آینده را برایشان روشن کند و به آنها اعتماد بدهد تا در زمینه فعالیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی سرزنده و فعال باشند.
ای کاش امکان‌پذیر باشد در همین دولت یازدهم با همکاری دستگاه قضا بتوانیم جرایم سیاسی را هم معنا و تدوین و لایحه آن را تقدیم کنیم و تصویب شود و روشن شود که جرم سیاسی چیست، جرم امنیتی کدام است؟ این هم به نشاط سیاسی داخل جامعه ما می‌افزاید و هم وجهه ما را در دنیا بالاتر و بالاتر می‌برد قبل از انقلاب و بعد انقلاب همواره یکی از فخرهای ما شیوه حکومت مولایمان امیرالمؤمنین علی (ع) بود که چگونه با مخالفین رفتار کرد و چگونه آنها که تا دست به شمشیر نبرده‌اند از آزادی‌های متنوعی در جامعه مولای ما امیرالمؤمنین برخوردار بوده‌اند. امیرالمؤمنین با مخالفین و خوارج که تندترین زبان‌ها و بدترین شیوه‌ها را داشته‌اند چگونه عمل می‌کرد و آیا می‌توانیم از سیره پیامبر عظیم‌الشأن اسلام(ص)، از سیره امیرالمؤمنین (ع) از روایات بخوبی این تفکیک را انجام دهیم تا در فعالیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، مردم آینده‌ای بس روشن را پیش چشم خود ببینند و بحمدالله در ماه‌های گذشته همکاری‌های بسیار خوبی بین دستگاه اجرایی و دستگاه قضایی و قوه مقننه در زمینه بنگاه‌ها و مراکز اعتباری غیرمجاز و ساماندهی مراکز غیرمجاز ،در مطالبات معوق و در مبارزه با فساد بوده و در بسیاری از زمینه‌ها ما می‌توانیم در کنار یکدیگر فضایی را ایجاد کنیم که در این فضا ملت ما به آینده کشور ونظامش بیش از گذشته امیدوار باشد. ان شاءالله.